Na czym polega erozja szkliwa? Jakie zagrożenie stwarza dla zębów? Skąd się ona bierze i jak jej zapobiegać?
Na czym polega erozja szkliwa?
Erozja szkliwa to proces chemiczny, w wyniku którego dochodzi do uszkodzenia twardych tkanek zębów. Odpowiadają za to kwasy. W jaki sposób powodują zniszczenia? Otóż wystarczy, że pH w jamie ustnej spadnie poniżej 4,5, by nastąpiło rozpuszczanie hydroksyapatytów, czyli związków, które tworzą szkliwo zębowe. W efekcie szkliwo się rozpuszcza, odsłaniając znajdującą się pod nim zębinę. Szczególnie narażone są na to zęby mleczne, ponieważ mają cieńsze i mniej zmineralizowane szkliwo, ale zęby stałe niestety również nie są bezpieczne.
A zatem erozja jest powodowana przez działanie kwasów, ale skąd te kwasy się biorą? Najczęściej są po prostu dostarczane z pokarmem. Znajdują się w owocach cytrusowych, jabłkach, wiśniach, a także niektórych warzywach oraz napojach, zwłaszcza słodzonych napojach gazowanych i winie. Wiele produktów zawiera kwas cytrynowy, który obniża poziom wapnia w ślinie. W zależności od produktu różni się oczywiście stopień, w jakim przyczynia się do erozji szkliwa. Zależy to od wartości pH, a także między innymi od rodzaju i stężenia kwasu, jego właściwości chelacyjnych i miareczkowanej kwasowości, którą mierzy się całkowitą ilością zasady, jaka jest potrzebna do zneutralizowania owego kwasu.
Kwas może być też obecny w lekach, zwłaszcza tych zawierających witaminę (kwas askorbinowy) i aspirynę (kwas acetylosalicylowy). Z tego względu częste i długotrwałe przyjmowanie niektórych leków przyczynia się do erozji.
Ale kwasy mogą mieć także pochodzenie wewnętrzne. Oddziałują na zęby przede wszystkim u osób cierpiących na refluks żołądkowo-przełykowy, bulimię, cukrzycę i zaburzenia wydzielania śliny. Trzeba bowiem zaznaczyć, że ślina rozcieńcza i usuwa kwasy, neutralizuje je i buforuje, z jej składników tworzy się nabyta błonka zębowa, która jest barierą dyfuzyjną zapobiegającą w pewnym stopniu bezpośredniemu kontaktowi kwasów z powierzchnią zębów. Dlatego obniżenie wydzielania śliny jest czynnikiem sprzyjającym erozji.
Warto wiedzieć i o tym, że chociaż – jak powiedzieliśmy – to właśnie działanie kwasów jest najczęstszą przyczyną erozji szkliwa, to nie jedyną. Może do niej dochodzić również na skutek mechanicznych uszkodzeń (na przykład z powodu zbyt mocnego szczotkowania zębów).
Jakie są objawy erozji szkliwa?
Nie zawsze można od razu wykryć, że ze szkliwem dzieje się coś niedobrego. W początkowej fazie erozji zmiany są na tyle małe, że jedynie pod mikroskopem można je dostrzec. Kiedy przypadłość ta już bardziej się rozwinie, zmiany w strukturze i kolorze zębów stają się dostrzegalne nawet gołym okiem. Szkliwo staje się cieńsze, matowe, a nawet przezroczyste. W niektórych miejscach na zębach pojawiają się żółte przebarwienia – to nic innego jak odsłonięta zębina.
Przez to, że zębina traci ochronę, jaką daje jej szkliwo, zęby stają się nadwrażliwe. Zaczynają reagować krótkim, intensywnym bólem podczas spożywania ciepłych i zimnych pokarmów, a także pokarmów słodkich i kwaśnych.
Na zębach pojawiają się też ubytki o nietypowym kształcie: dołki i bruzdy na powierzchniach żujących oraz rowki w okolicy przyszyjkowej. Zęby stają się podatne na kruszenie i pękanie.
Jak zapobiegać erozji szkliwa?
Aby uchronić się przed erozją szkliwa, należy przede wszystkim dbać o odpowiednią higienę jamy ustnej. Warto też zmienić swoją dietę, ograniczając potrawy i napoje zawierające kwasy.
Powinno się myć zęby po każdym posiłku, ale nie bezpośrednio po nim, lecz dopiero po upływie około godziny. To szczególnie ważne, jeżeli jadło się coś kwaśnego. Taka przerwa pozwala zawartym w ślinie hormonom wyrównać poziom pH w jamie ustnej.
Skoro już mówimy o myciu zębów, to powinno się używać miękkiej lub średnio twardej szczoteczki oraz pasty z fluorem i cyną, aby zmniejszyć działanie czynników abrazyjnych.
Przy zmniejszonym wydzielaniu śliny (która, jak wspomnieliśmy, chroni przed erozją), można je stymulować na przykład żując bezcukrowe gumy.
Jak leczyć erozję szkliwa?
Erozja szkliwa to niestety nieodwracalny proces. Odpowiednie leczenie pozwala jednak zniwelować nadwrażliwość zębów, utrzymać ich strukturę i uzupełnić powstałe z powodu erozji ubytki. Nadwrażliwość można złagodzić, stosując preparaty zamykające kanaliki zębinowe lub znieczulające nerwy. Jeżeli ubytki są znaczne, można zastosować licówki lub rekonstrukcje protetyczne.
Co możesz teraz zrobić?
Żeby odpowiednio wcześnie podjąć kroki zapobiegające skutkom erozji, warto na bieżąco monitorować stan swoich zębów. Dlatego tak ważne są wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym. Umów się na wizytę w Dental Corner. Możesz to zrobić, dzwoniąc pod numer +48 71 352 63 54 lub wypełniając formularz.
